ร้านตัดผมในสยามประเทศ

- การตัดผม ในสมัย ร.5
- แรกมีร้านตัดผม
- และวันฤกษ์ดี ที่นิยมตัดผม

**ร้านตัดผม เริ่มมีในสยามเมื่อไร ที่มีการบันทึกกันไว้เก่าสุด จากหลายๆแหล่งที่อ้างก็มาจาก วชิรญาณวิเศษ เล่ม 2 จ.ศ.1248 (พ.ศ.2419) เล่ม2 แผ่น3 หน้า18 ...
หัวข้อ ร้าค้าขายถนนบำรุงเมือง ระบุร้านช่างตัดผมช่างโกนผม 6ร้าน
และใน วชิรญาณวิเศษ เล่ม 2 แผ่น5 หน้า 34
หัวข้อ ร้านค้าขายถนนเจริญกรุง ยังระบุร้านช่างโกนผมอีก 1ร้าน(ไม่ทราบเหมือนกันว่าร้านช่างตัดกับช่างโกนผมนี่เหมือนกันไหม)

ในวชิรญาณวิเศษ เล่ม 6 ร.ศ.110 (พ.ศ.2427) แผ่นที่36,37 ยังมีเรื่องเล่าเรื่องตัดผมไว้อีก
เนื้อความเกี่ยวกับเรื่องวิธีการตัดผม ว่าร้านตัดผมสมัยนั้น ตัดได้ปราณีตกว่าโบราณ มีร้านตัดผมไม่ต่ำกว่า 50 ตำบล ตำบลหนึ่ง มีช่าง2-3คน เล่าถึงเรื่องข้าวของในร้านตัดผม ทรงผม ทรงรองทรง กระทุ่มกลาย กระทุ่มญวน

***เรื่องที่เคยรู้มาว่าเจ้านาย,ขุนนาง จะเรียกตัวช่างตัดไปตัดให้ในวังในบ้านนั้น น่าจะมีในสมัยนี้เสียด้วยเพราะมีระบุใช้คำว่า”เรียก”แสดงว่า ไม่ได้ไปหาช่าง แต่เรียกช่างมาหา เนื้อหาดังนี้
“บางทีเจ้านายหรือขุนนางเรียกไปตัดไปทรงเครื่อง ช่างตัดต้องแต่งตัวให้เรียบร้อยสอาด แลตัดโดยประณีตกว่าราษฎรสามัญ การที่รังวัลแลประทานแก่ช่างตัดผมนั้นไม่เปนกำหนด แต่คงได้มากกว่าธรรมดาหลายเท่า”

**** วันเสาร์ เป็นวันที่นิยมตัดผมกันในสมัยนั้น เพราะถือเป็นวันธงชัย ก็มีบอกไว้ดังนี้*****
“บางร้านที่เขาตัดดี ๆ ถ้าวันเสาร์วันธงไชย ตัดได้วันยังค่ำจนพลบต้องจุดไฟ”

ไม่รู้ว่าเป็นเรื่องบังเอิญ หรือคนโบราณถือวันเสาร์ฤกษ์ดีสำรับตัดผมกันแน่เพราะมีบันทึกในเรื่องที่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงเครื่องใหญ่(ตัดผม)ก็วันเสาร์ ที่ว่า
“ครั้งถึง ณ **วันเสาร์** ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 พระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงเครื่องใหญ่(ตัดผม) ครั้งเสร็จแล้วส่องพระฉายทอดพระเนตรเห็นพระเกศาเหนือพระกรรณเบื้องซ้ายเหลืออยู่เส้นหนึ่ง ก็ทรงพิโรธเจ้าพนักงานชาวพระภูษามาลาซึ่งทรงเครื่องนั้น ว่าแกล้งทำประจานพระองค์เล่น”
จากเหตุการณ์ เรื่อง ที่เจ้าฟ้าจุ้ยโดนลงโทษ และชาวภูษามาลาผู้ทำหน้าที่ทรงเครื่องใหญ่(ตัดผม)ถูกประหาร
จากพระราชพงศาวดารพระราชหัตถเลขา
(แต่เรื่องนี้ไม่ปรากฏในหลักฐานอื่นๆ เช่น พระราชพงศาวดารฉบับพันจันทนุมาศ,พระราชพงศาวดารฉบับบริติชมิวเซียมฯ)

คนไทยน่าจะถือฤกษ์วันดีในการตัดผม มาแต่โบราณ เมื่อถือวันดีก็ควรถือวันไม่ดีอัปมงคลด้วย มันก็น่าจะมาจากตำราเดียวกัน
***** นิยมตัดผมวันเสาร์ ไม่ตัดผมวันพุธ มีในตำราพรหมชาติหลวง ที่ว่า

ใครจะตัดเกศให้ วิจารณ์
อาทิตย์ มี ชนมาลย์ มากไซร้
ศศิ พึง สำราญ ระงับโรค
ผิวัน อังคารให้ เดชล้ำลือชา
**ตัดผมวัน พุธ อัปลักษณ์ นาพ่อ
พฤหัส เทพยดาอารักษ์ ปกป้อง
วันศุกร์ จะมี พักต์ สามารถ
**เสาร์ เกิด มงคล ซ้อง แซ่ผู้สรรเสริญ
หรืออาจจะมีมากว่า 1 ตำราก็ได้ในการถือฤกษ์ดี ทำกิจการต่างๆรวมทั้งตัดผม ใครมีใครรู้ก็แนะนำด้วยนะครับ

ส่วนเรื่องราคาค่าตัดผมนั้นก็มีระบุด้วยนะ ในวชิรญาณวิเศษ เล่ม 6 ร.ศ.110 (พ.ศ.2427) แผ่นที่20
ราคา ไปตัดที่ร้าน ไม่ต่ำกว่า 8อัฐ ถ้าเชิญช่างมาตัดไม่ต่ำกว่า 16อัฐ

* รูปร้านตัดผมของฝรั่งเอามาจากเน็ต ไม่เกี่ยวกับสมัยนั้นครับ

อ้างอิง
วชิรญาณวิเศษ เล่ม2
http://www.sac.or.th/databases/siamrarebooks/wachirayan/index.php/component/content/article/569

วชิรญาณวิเศษ เล่ม6
http://www.sac.or.th/databases/siamrarebooks/wachirayan/index.php/component/content/article/526

ตำราพรมชาติหลวง
http://www.electron.rmutphysics.com/news/index.php?option=com_content&task=view&id=729&Itemid=5&limit=1&limitstart=413